ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΨΑΛΜΩΝ

Το βιβλίο των Ψαλμών διαιρέθηκε σε πέντε ενότητες: α) ψαλμοί 1-42, β) ψαλμοί 43-72, γ) ψαλμοί 73-84, δ) ψαλμοί 90-106 και ε) ψαλμοί 107-150. Καθεμιά ενότητα τελειώνει με μια δοξολογία.Οι ψαλμοί ταξινομούνται και σε κατηγορίες ανάλογα με το περιεχόμενό τους. Οι κυριότερες θεματικές κατηγορίες είναι οι εξής:
Ψαλμοί εμπιστοσύνης (3, 4, 20, 55, 61, 91, 125).
Ψαλμοί ευχαριστίας (9, 18, 21, 28, 33, 34, 66, 76, 85, 116, 124, 135, 138).
Ψαλμοί δοξολογίας (30, 34, 40, 113, 117, 124, 145, 146-150).
Ψαλμοί μετάνοιας και ομολογίας (6, 25, 32, 38, 51, 102, 130, 143).
Ψαλμός ελέους (51).
Ψαλμός πόνου (69).
Ψαλμοί για προστασία (5, 7, 41, 64, 140, 141).
Θρήνος (79).
Μεσσιανικοί ψαλμοί (2, 8, 16, 22, 45, 69, 89, 110, 118, 132 / προφητικοί για τον Μεσσία).
Θεοκρατικοί ψαλμοί (95, 96, 97, 98, 99, 100 / αναφέρονται στην κυριαρχία του Θεού).
Ιστορικοί ψαλμοί (78, 81, 105, 106, 114).
Ψαλμοί των Αναβαθμών (120-134).
Πρωινή προσευχή (5).
Προσευχές (28, 34, 52, 54, 56, 57).
Μακαρισμοί (1, 84).
Στοχασμοί (36).
Πολεμικά θούρια (46, 68, 144).
Πολεμικό εμβατήριο (108).
Ψαλμοί κατάρας (35, 52, 58, 59, 69, 109, 137).
Ψαλμοί ακροστιχίδας-αλφαβητικοί (25, 34, 111, 112, 119, 145).
Ψαλμοί που αρχίζουν και τελειώνουν με το "αλληλούια" (146-150).
 

Το βιβλίο των Ψαλμών περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες ποιημάτων, που με βάση τα φιλολογικά τους χαρακτηριστικά διακρίνονται σε:

α) Ύμνους που εκφράζουν τα συναισθήματα του ποιητή, που δημιουργούνται από την διαπίστωση της παντοδυναμίας, πανσοφίας και αγαθότητας του Θεού όπως παρουσιάζεται στη φύση και στην ιστορία.

β) Ευχαριστήριους που εκφράζουν ευχαριστία και ευγνωμοσύνη προς το Θεό για τη βοήθειά του σε δύσκολες καταστάσεις (ασθένεια, αιχμαλωσία, πολιορκία κ.λπ.).

γ) Θρήνους που εκφράζουν ατομικό ή ομαδικό θρήνο για συντελεσθείσα ή επικειμένη καταστροφή και την παράκληση προς βοήθεια και σωτηρία.

δ) Εξομολογήσεως ή μετανοίας που εκφράζουν την συναίσθηση της αμαρτίας και την ανάγκη συμφιλίωσης του ανθρώπου με το Θεό.

ε) Ιεραποδημητικούς που ψάλλονται από προσκυνητές εκφράζοντας τον πόθο τους να προσκυνήσουν στον Ναό της Ιερουσαλήμ.

στ) Διδακτικούς που περιέχουν θρησκευτικές και ηθικές συμβουλές.

ζ) Ιστορικούς που αναφέρονται σε διάφορα ιστορικά γεγονότα της ζωής των Ισραηλιτών.

η) Βασιλικούς που αναφέρονται σε διάφορα περιστατικά της ζωής των βασιλέων (γέννηση, γάμο, ενθρόνιση κ.λπ.).

θ) Μεσσιανικούς ή Χριστολογικούς που αναφέρονται σε διάφορα περιστατικά της ζωής του Μεσσία.

ι) Εσχατολογικούς που εξυμνούν τη δύναμη του Θεού κατά την έσχατη ημέρα και εκφράζουν την ακλόνητη πεποίθηση σ' Αυτόν.

ια) Εκδικητικούς.

ιβ) Προφητικούς.

ιγ) Προσευχές κ.ά.

Τρεις σημαντικές κατηγορίες που θα μπορούσαν να ταξινομηθούν οι ψαλμοί, σύμφωνα με τον πνευματικό ρόλο που επιτελούσαν είναι:
Ψαλμοί δοξολογίας του λαού (8, 19, 29, 33, 65, 98, 103, 104, 105, 111, 113, 114, 117, 135, 136, 145, 150).
Ψαλμοί ατομικής δοξολογίας (18, 30, 32, 34, 41, 66, 92, 116, 118).
Ψαλμοί δεήσεως και ατομικού θρήνου (3, 5-7, 13, 17, 22, 25-28, 31, 35, 38, 39, 42, 43, 51, 54-57, 59, 61, 63, 64, 69, 70, 71, 76, 88, 102, 109, 120, 130, 140, 141-143).

Από άποψη περιεχομένου όμως το βιβλίο των Ψαλμών εκτός από την εξύμνηση του μεγαλείου και της δόξας του Θεού, διατυπώνονται υψηλές διδασκαλίες για το Θεό, την παρουσία του στην ιστορία, το έλεος και την αγάπη του αλλά και τη δίκαιη κρίση του, τη ζωή και το θάνατο, την αγιότητα και την αμαρτία και προπάντων εκφράζεται η μεσσιανική προσδοκία.